Russian Army Belt – Ma Xiaoli

Qin, een Chinese luitenant-kolonel aan de Russische grens, heeft al jaren een vriendschappelijke competitie met Boris, de Russische kolonel aan de overkant. Als de relaties in de loop der decennia wat ontdooien, houden de twee legers af en toe een gezamenlijke oefening, wat de verhoudingen nog wat verder verdiept maar ook de verschillen zichtbaarder maakt.

Chinese en Russische soldaten op een gezamenlijke oefening.
Foto van hier, via Google.

Tegen die achter-grond is dit een parabel over cultuurverschillen: mensen uit verschil-lende landen pakken dingen verschillend aan en reageren verschillend op dingen, en zo hoort het ook. We moeten elkaars verschillen aanvaarden zonder onszelf minder te vinden. Wij zijn wij en zij zijn zij en zo is het goed. Soms pakken de Russen iets dom aan en komen de Chinezen te hulp, dan weer reageren de Russen ergens juist heel goed op terwijl de Chinezen niet die mogelijkheid hebben. Qin vindt de Russische legerriem mooier dan de Chinese, maar ziet opeens de schoonheid en waarde van de Chinese riem in als Boris graag wil ruilen: we moeten onze eigen dingen op waarde weten te schatten.

Ma Xiaoli ging schrijven na een carrière van dertig jaar in het leger, aldus het toelichtende tekstje, en zo krijgen we een verhaal dat nadrukkelijk literair is en zich al even nadrukkelijk afspeelt in het Chinese leger. Hoe zou je dat genre noemen, legerliteratuur? Militaire literatuur? De Chinese literatuur heeft meer van dit soort niches: Liu Qingbangs ‘Pigeon’ (Pathlight oktober 2015, vertaald door Rachel Henson) dat zich afspeelt in een kolenmijn, geschreven door een schrijver die inderdaad die achtergrond heeft. Yan Lianke’s Dien het volk: ook een verhaal van een schrijver uit het leger, dat zich afspeelt in het leger. A Yi’s literatuur over misdaad – geen thrillers of whodunits, maar verhalen die zich afspelen in het milieu van politiemensen en/of misdadigers – terwijl A Yi zelf politieman is geweest. In de Nederlandse literatuur komt dit voor zover ik weet bijna niet voor, terwijl het volgens mij een verrijking is. Ik weet niet of mensen die het leger, de mijn of de politie van nabij kennen zulke literatuur extra fijn vinden, maar de lezer die die werelden niet kent leert er iets meer door en het verhaal zelf wordt geloofwaardiger (en rijker) doordat de auteur deze wereld van binnenuit kent.

Verhaal: ‘Russian Army Belt’, door Ma Xiaoli, vertaald door Philip Hand, in Pathlight Autumn 2015.